Να μετεγκατασταθεί το παράνομο και αυθαίρετο ΚΥΤ της ΔΕΗ

Το τελευταίο διάστημα επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ στον Υμηττό, στα όρια των Δήμων Ηλιούπολης Αργυρούπολης, οι οποίες λειτουργούν χωρίς νόμιμη αδειοδότηση, όπως έχει αποφανθεί το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με αποφάσεις του τόσο το 1998 όσο και το 2005.

Πρόσφατα, δημοσιοποιήθηκε η απόφαση 67/2012 του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), χρηματική κύρωση 15.000 ευρώ την οποία πρέπει να καταβάλει σε κατοίκους της περιοχής του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ), οι οποίοι με την από 10/10/2008 αίτησή τους ζητούσαν να συμμορφωθεί η ΔΕΗ και το ΥΠΕΚΑ με τις αποφάσεις 1672/2005 και 1675/2005 της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Κατά την περίοδο επεξεργασίας του νέου Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ) για την προστασία του Υμηττού, η «Διαδημοτική Συντονιστική Επιτροπή για την Διάσωση του Υμηττού», με Υπόμνημά της προς το ΣτΕ (αρ.πρωτ. ΣτΕ 8433/21.12.2010) είχε επισημάνει ότι «…από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) και το ΥΠΕΚΑ προωθείται η τροποποίηση του ισχύοντος Π.Δ προστασίας του Υμηττού… (αλλά) διατηρούνται όλες οι αυθαίρετες και παράνομες κτιριακές εγκαταστάσεις στον Υμηττό, μεταξύ των οποίων και του ΚΥΤ της ΔΕΗ στα όρια Ηλιούπολης –Αργυρούπολης… Κινήσεις πολιτών και κάποιοι Ο.Τ.Α έχουν διατυπώσει το αίτημα της απόλυτης προστασίας του βουνού και έχουν προσφύγει στο ΣτΕ το οποίο έχει αποφανθεί από το 2005 κατά των εγκαταστάσεων του ΚΥΤ της ΔΕΗ… Ωστόσο το ΥΠΕΚΑ εξακολουθεί να αγνοεί τις αποφάσεις του ΣτΕ…»

Τελικά, στο νέο και ισχύον Π.Δ για τον Υμηττό (ΦΕΚ 187Δ’/16.7.2011), πέρασε μια διάταξη (άρθρο 8 παρ.5) με την οποία «…επιτρέπεται η εκτέλεση των αναγκαίων έργων τεχνικής υποδομής και έργων ύδρευσης, αποχέτευσης, ενέργειας και τηλεφωνίας», εντός της Β΄ Ζώνης προστασίας του Υμηττού, στην οποία εντάσσεται και το ΚΥΤ Ηλιούπολης- Αργυρούπολης. Κατά αυτής της διάταξης έχουν καταθέσει αίτηση ακύρωσης στο ΣτΕ αφ’ ενός ο Δήμος Αργυρούπολης-Ελληνικού, και αφ ετέρου 20 μέλη της «Διαδημοτικής Επιτροπής για την Διάσωση του Υμηττού» (αρ. πρωτ. ΣτΕ 7264/17.10.2011). Η πρώτη προσφυγή εκδικάστηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ στις 15/2/2013 ενώ για την δεύτερη δεν έχει οριστεί δικάσιμος.

Επισημαίνεται ότι ο Δήμος Ηλιούπολης, αν και προσέφυγε στο ΣτΕ κατά του νέου Π.Δ για τον Υμηττό, δεν εναντιώθηκε στο άρθρο 8 παρ.5 που επιτρέπει εγκαταστάσεις ενέργειας στην Β’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού.

Αναρωτιόμαστε γιατί η ΔΕΗ, εφόσον μπορούσε να «νομιμοποιήσει» τις παράνομες και αυθαίρετες εγκαταστάσεις της στον Υμηττό, δεν το έχει ήδη κάνει στους 20 περίπου μήνες που μεσολάβησαν από την έναρξη της ισχύος του νέου Π.Δ. Προφανώς, όσο εκκρεμούν οι προσφυγές μας και οι αποφάσεις του ΣτΕ, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, γι’ αυτήν.

Μέχρι σήμερα η ΔΕΗ, όχι μόνο δεν έχει συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του ΣτΕ, όχι μόνο διατηρεί τις παράνομες και αυθαίρετες εγκαταστάσεις της στον Υμηττό, αλλά στο υπό έγκριση στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) Σχέδιο του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης (ΔΠΑ) του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για την περίοδο 2014-2023, περιγράφεται ένας αναβαθμισμένος ρόλος για το ΚΥΤ Αργυρούπολης. Ωστόσο, τα νέα έργα για το ΚΥΤ Αργυρούπολης δεν κατατάσσονται στα άμεσης προτεραιότητας αλλά σε αυτά που θα υλοποιηθούν μετά το 2016.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν μας βρίσκει καθόλου σύμφωνους η εναλλακτική πρόταση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Ηλιούπολης της 24/1/2013, (που εκ των υστέρων φάνηκε ότι δεν ήταν «ομόφωνη»), με την οποία «…απαιτεί την άμεση εκπόνηση και εφαρμογή από την ΔΕΗ συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος απομάκρυνσης του ΚΥΤ από την Β’ Ζώνη του Υμηττού και την απόδοση του χώρου στους Δήμους Ηλιούπολης και Αργυρούπολης για δημιουργία πρότυπου διαδημοτικού βιοκλιματικού πάρκου και βοτανικού κήπου… Εναλλακτικά θα μπορούσε να συζητηθεί και η δημιουργία κλειστού τύπου ΚΥΤ υπογειοποιημένου, με τον υπόλοιπο χώρο να αποδίδεται στους δύο δήμους για την ανάπτυξη διαδημοτικού Πάρκου».

Πιστεύουμε ότι οι δυνάμεις που εναντιώθηκαν μέχρι σήμερα στην κατασκευή και λειτουργία του ανθρωποκτόνου και περιβαλλοντοκτόνου ΚΥΤ της ΔΕΗ , δίπλα στα σχολεία, στις αθλητικές εγκαταστάσεις και στα σπίτια μας, δεν θα πρέπει να αποδεχτούν καμιά λύση που με πρόσχημα την δημιουργία ενός «κλειστού τύπου ΚΥΤ υπογειοποιημένου», θα διατηρεί επ’ άπειρον την λειτουργία των σημερινών εγκαταστάσεων της ΔΕΗ 150/20 kv και αργότερα 400/150 kv στην περιοχή αυτή.

Οι Δημοτικές αρχές της Ηλιούπολης και της Αργυρούπολης-Ελληνικού, οφείλουν να σεβαστούν τους πολύχρονους αγώνες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής και να διεκδικήσουν το σύνολο της έκτασης των 120 στρεμμάτων που έχουν εξαιρεθεί από την αναδάσωση και έχουν παραχωρηθεί στην ΔΕΗ, στις πλαγιές του Υμηττού. Όπως αναφέρεται και στο Υπόμνημα της «Διαδημοτικής Συντονιστικής Επιτροπής για την διάσωση του Υμηττού» στο ΣτΕ (21.12.2010), «… οι ορεινοί όγκοι και οι δασικοί χώροι της Αττικής αποτελούν δημόσια αγαθά, ανήκουν σε όλους μας… Είναι δημόσιες κτήσεις, δεν είναι εμπορεύματα προς αγοραπωλησία. Δεν ιδιωτικοποιούνται, δεν τεμαχίζονται, δεν παραχωρούνται σε κανέναν…. Ο ΟΡΣΑ και το ΥΠΕΚΑ οφείλουν να ξεκαθαρίσουν αν θα εναντιωθούν στα ποικίλα κερδοσκοπικά συμφέροντα τα οποία επιδιώκουν την λεηλασία του Υμηττού, ή θα συμβιβαστούν μαζί τους»

Εναλλακτική πρόταση

Όπως είναι γνωστό, μέχρι το 2003, στον χώρο που βρίσκεται το ΚΥΤ των 150/20 kv στα όρια Hλιούπολης –Αργυρούπολης, λειτουργούσε μια απλή Ζεύξη μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος 150 kv από τον υποσταθμό της Παλλήνης δια μέσου του Υμηττού. Από εκεί διανέμονταν και μετασχηματίζονταν σε 20 kv σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, μεταξύ των οποίων και στο πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού, στο οποίο υπήρχε υποσταθμός.

Ο υποσταθμός της ΔΕΗ του Ελληνικού, αναβαθμίστηκε κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, με βάση τις ανάγκες από την λειτουργία των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων πού έγιναν εκεί και την λειτουργία του τραμ, ο τερματικός του οποίου βρίσκεται μέσα στον χώρο του πρώην αεροδρομίου. Ακόμη, ο υποσταθμός Ελληνικού, αναβαθμίστηκε με βάση την προγραμματισμένη επέκταση του Μετρό, ο τερματικός του οποίου βρίσκεται στον χώρο του πρώην ανατολικού αεροδρομίου.

Αν λάβουμε υπόψη τα σχέδια για την λεγόμενη «αξιοποίηση» του χώρου του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγίου Κοσμά, όπου σύμφωνα με την μελέτη της «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε» προβλέπονται 11.000 κατοικίες για 35.000 κατοίκους, 7.200 κλίνες ξενοδοχείων, 2.800 κλίνες ιδιωτικών νοσοκομείων, τεράστια εμπορικά κέντρα, χώροι αναψυχής και κάθε είδους εγκαταστάσεις για 1.500.000 επισκέπτες το χρόνο, είναι προφανές ότι το νέο τερατώδες πολεοδομικό συγκρότημα που σχεδιάζεται στο Ελληνικό, αν τελικά γίνει, θα έχει αυξημένες ανάγκες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, νομίζουμε ότι ανεξάρτητα από το τι θα γίνει τελικά στον χώρο του πρώην αεροδρομίου, είναι αναγκαία η αναβάθμιση και λειτουργία του υπάρχοντος υποσταθμού του Ελληνικού σε ΚΥΤ 150/20 kv. Αυτό σημαίνει ότι η γραμμή μεταφοράς 150/20 kv από την Παλλήνη, θα μπορούσε να φτάνει υπογείως από την Ηλιούπολη μέχρι το Ελληνικό, όπου να μετασχηματίζεται σε 20 kv και να διανέμεται στις νότιες και κεντρικές περιοχές του λεκανοπεδίου της Αθήνας.

Σύμφωνα με όσα προτείνονται παραπάνω, η περιοχή του σημερινού ΚΥΤ στα όρια Ηλιούπολης-Αργυρούπολης στον Υμηττό, θα επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση, δηλαδή θα λειτουργεί μια απλή Ζεύξη μόνο από την γραμμή Παλλήνης και θα καταργηθεί η παράνομη (σύμφωνα με την 1676/2005 απόφαση του ΣτΕ) γραμμή από Λαύριο. Επίσης θα καταργηθεί το υπάρχον παράνομο και αυθαίρετο ΚΥΤ 150/20 kv και δεν θα κατασκευαστεί στο χώρο αυτό το προβλεπόμενο ΚΥΤ 400/ 150 kv

Όσον αφορά τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, δεδομένης της πολύ μεγάλης έκτασής του, (6.000 περ.στρέμματα), εκτιμάται ότι ο υποσταθμός ΚΥΤ της ΔΕΗ, έκτασης περίπου 50 στρεμμάτων, μπορεί να χωροθετηθεί με τέτοιο τρόπο που να μη βρίσκεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές και να είναι, εξ αρχής υπογειοποιημένος και κλειστού τύπου.

Συνοψίζοντας, πιστεύουμε ότι η παραπάνω πρόταση, θα πρέπει να διερευνηθεί από μια ειδική ομάδα εργασίας και να κατατεθεί στην ΔΕΗ , η οποία έχει και την ευθύνη της τελικής λήψης απόφασης για τον χώρο μετεγκατάστασης του ΚΥΤ Ηλιούπολης-Αργυρούπολης, ο οποίος, σύμφωνα με τις επανειλημμένες αποφάσεις του ΣτΕ, δεν μπορεί πλέον να βρίσκεται στις Ζώνες προστασίας του Υμηττού.

25.4.2013

Υστερόγραφο

Το παραπάνω κείμενο κυκλοφόρησε από την «Πρωτοβουλία Πολιτών για την προστασία του Υμηττού» τον Μάρτιο του 2013, στα πλαίσια εσωτερικής διαβούλευσης. Δημοσιοποιήθηκε ευρύτερα και κατατέθηκε ως Υπόμνημα σε αρμόδιους Κυβερνητικούς παράγοντες, τον Μάιο του 2015.

Επισημαίνεται ότι, στα πλαίσια της διαβούλευσης για την δημιουργία μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων στο (προβλεπόμενο) Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, ο καθηγητής ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας αναφέρθηκε σε σχετική πρόταση που έχει κατατεθεί από αυτοδιοικητικούς και επιστημονικούς φορείς, και την Ομάδα Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ.

Παραθέτουμε στην συνέχεια ένα απόσπασμα της παρέμβασης του καθηγητή Ν. Μπελαβίλα, θεωρώντας ότι, για τους ίδιους λόγους, στον χώρο του πρώην αεροδρομίου μπορεί να μετεγκατασταθεί και το ΚΥΤ της ΔΕΗ από τον Υμηττό.

«….Η σημερινή πρόταση η οποία ετέθη σε διαβούλευση από την Περιφέρεια Αττικής,  αφορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που συγκροτείται στην ιδέα της κατανομής μικρών καθαρών τοπικών διαδημοτικών μονάδων διαχείρισης με χωρικά δίκαιο τρόπο στον Πειραιά, στον Ταύρο-Μοσχάτο, στο Ελληνικό και αλλού, δηλαδή σε ενότητες δήμων οι οποίοι ως τώρα έστελναν τα απορρίμματα τους χύδην και ανεξέλεγκτα στις βόρειες και δυτικές χωματερές. Αντιμετωπίζει ουσιαστικά και για πρώτη φορά το πρόβλημα με εύστοχες χωροταξικά και περιβαλλοντικά, επιλογές χωροθετήσεων και σε σχέση με την ιδέα του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού, είναι απόλυτα συμβατή, κάτι που από την πλευρά μας είχε διατυπωθεί ήδη προ τριετίας.

Είναι καλό να μάθουμε να σχεδιάζουμε και να συνηθίζουμε σιγά-σιγά, στην ιδέα πολλών μικρών καθαρών μονάδων διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων εντός των πόλεων. …

Τούτο σημαίνει ότι όχι μόνο το Ελληνικό, αλλά και πολλοί άλλοι χώροι στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας πρέπει να παραλάβουν τέτοιες χρήσεις. Θα είναι χώροι εντός της πόλης και όχι εκτός - καθώς οι εκτός πόλης περιοχές είναι πεπερασμένες, το μεγαλύτερο δε τμήμα τους, είναι προστατευμένες και σε μόνιμο κίνδυνο δασικές εκτάσεις (Αιγάλεω, Ποικίλο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Λαυρεωτική), είναι δε πολύ σημαντικό να παραμείνουν έτσι, αντί να παραλάβουν χρήσεις  της πόλης. Θα είναι επίσης  χώροι κοντά στις πηγές παραγωγής του προβλήματος, οι οποίοι δεν θα επιβαρύνουν περαιτέρω με μεταφερόμενα από άλλες περιοχές απορρίμματα ήδη βεβαρυμμένες περιοχές…»

Αθήνα, 5 Ιουνίου 2015

Νίκος Μπελαβίλας, Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ